U današnje vreme, sve veći broj dece se suočava sa respiratornim oboljenjima, među kojima je astma jedno od najčešćih. Kako bi se prevencija i lečenje ovih bolesti unapredili, nacionalni programi za prevenciju astme kod dece postaju sve značajniji. Ovi programi pružaju neophodnu podršku porodicama i medicinskim radnicima u borbi protiv ove ozbiljne bolesti.

Novi trendovi u dijagnostici i lečenju respiratornih oboljenja kod dece donose inovativne metode i terapije koje omogućavaju efikasnije rešavanje problema. Kombinacija tradicionalnih pristupa sa savremenim tehnologijama omogućava brže postavljanje dijagnoze i preciznije lečenje, što značajno doprinosi boljem zdravlju najmlađih pacijenata.

Savremeni pristup lečenju astme kod najmlađih pacijenata podrazumeva individualizovan pristup svakom detetu, uzimajući u obzir specifične potrebe i karakteristike svakog pacijenta. Timski rad stručnjaka iz oblasti pulmologije, pedijatrije i drugih relevantnih disciplina ključan je za uspeh u lečenju astme kod dece.

Astma je jedno od najčešćih hroničnih stanja u detinjstvu, kod koga disajni putevi pod uticajem određenih faktora („okidača”), otiču i postaju suženi što dovodi do stvaranja dodatne sekrecije i otežanog disanja.  To je poznato kao „napad astme” i podrazumeva više različitih simptoma, u zavisnosti od težine astme kod deteta.

Težina simptoma astme može se menjati tokom godina, pa je važno i da dete  odlazi na redovne  kontrole, kako bi doktor mogao da prati stanje i po potrebi prilagođava terapiju.

Šta uzrokuje astmu kod dece?

Tačan uzrok astme nije još uvek utvrđen. Veruje se da astma može imati genetsku predispoziciju, ali na njenu pojavu mogu uticati i brojni okidači iz okruženja. Oni mogu biti različiti i vremenom se mogu menjati.

U skladu sa tim, postoje alergijska i nealergijska astma.

Alergijsku astmu pokreće izloženost alergenima iz okruženja kao što su:

• grinje i gljivice
• polen trave, drveća i korov
• dlake kućnih ljubimaca
• određena hrana
• izmet i drugi otpad od bubašvaba i miševa

Nealergijsku astmu izazivaju okidači koji nisu alergeni već ih nazivamo iritansima. To mogu biti:

• udisanje hladnog vazduha
• određeni lekovi
• hemikalije i sredstva za čišćenje
• zagađen vazduh
• prehlada i grip
• duvanski dim
• prašina

Kao okidači mogu delovati i neke fizičke aktivnosti ili nadražaji, kao što su recimo trčanje, vežbanje, ples, zagrcnuće, plakanje, smejanje.  Postoje i drugi okidači napada, pa je važno pratiti dete i identifikovati okidače kod svakog deteta kako bi se ubuduće izbegavali koliko god je to moguće.

Astma – rana dijagnostika

Rano otkrivanje astme kod dece podrazumeva da se posebna pažnja obrati na decu sa faktorima rizika, i to u okviru redovnih sistematskih pregleda  tokom prve godine života, koji se u praksi sprovode skoro svaka dva meseca zbog redovne imunizacije . Nastavlja se i tokom redovnih sistematskih pregleda u drugoj godini života. Ove preglede vam omogućavaju naši pedijatri u specijalizovanoj pedijatrijskoj ordinaciji Prime medical kids.

Primena Upitnika za rano otkrivanje oboljenja disajnih puteva kod dece  i Upitnika za rano otkrivanje oboljenja disajnih puteva kod adolescenata  omogućava otkrivanje dece koju zbog sumnje na astmu treba uputiti pulmologu, da se urade spirometrija i alergološko testiranje, po potrebi i farmakodinamski spirometrijski testovi i testovi opterećenja.

Astma – simptomi kod dece i kako ih prepoznati

Simptomi astme mogu biti različiti od deteta do deteta, mogu se pogoršavati ili pokazivati znake poboljšanja.

Napad astme ne mora uvek podrazumevati teškoće sa disanjem ili prepoznatljivo “zviždanje” u plućima. Kod neke dece to može biti samo ponavljajuć i dugotrajan kašalj. 

Simptomi astme kod dece mogu biti:

• čest i iritirajući kašalj
• zviždanje i piskanje pri izdisaju
• kratak dah
• gušenje ili stezanje u grudima

 Dečja astma  može da izazove različite probleme:

• Probleme sa spavanjem zbog nedostatka daha, kašljanja ili pištanja (napadi kašlja mogu se posebno pogoršati noću, odnosno kad dete spava)
• Pogoršanje kašlja ukoliko se dete prehladi ili dobije respiratornu infekciju
• Produžen period oporavka nakon respiratorne infekcije ili pojavu bronhitisa nakon respiratorne infekcije
• Problematično disanje koje ometa igru ili fizičku aktivnost
• Umor, koji može biti posledica lošeg sna

Astma – kako postaviti dijagnozu

Postavljanje dijagnoze astme  zahteva više medicinskih postupaka, laboratorijskih i drugih testova, a koji imaju za cilj da utvrde uzroke astme, tj. da li je astma alergijska ili nealergijska,  ali i da isključe postojanje drugih čestih stanja kod dece ili potencijalne infekcije. 

Kod mlađe dece dijagnostika se bazira na uzimanju medicinske anamneze koja uključuje ispitivanje da li postoji astma ili alergija u porodici, kolika je učestalost simptoma astme, da li kašalj budi dete noću, kao i druge manifestacije. 

Kod starije dece, u dijagnostici se koristi specijalni test disanja (spirometrija), kojim se meri koliko pluća dobro rade.   

Lekar takođe proverava da li postoje neke druge alergijske tegobe (ekcem, alergijski rinitis), koje su često udružene s astmom, koliko često se javljaju epizode otežanog disanja, koliko dugo traju i da li je detetu bila potrebna hitna medicinska pomoć.  

Uzimaju se u obzir i informacije o okruženju u kome dete živi, kao što je izloženost dimu cigareta ili zagađenom vazduhu.  

Dijagnozom i lečenjem astme  kod dece bavi se dečji pulmolog.

U ordinaciji Prime medical kids imamo najbolje stručnjake u oblasti dečje pulmologije.

Prevencija i kontrola astme kod dece

Osnovni saveti za kontrolu astme:

• Potrebno je detetu obezbediti zdravo okruženje sa što manjim prisustvom alergena i iritanasa koji mogu izazvati napad astme;
• Redovno uzimanje propisane terapije;
• Redovne kontrole pulmologa i pedijatra;
• Bavljenje sportom je izuzetno važno i preporučuje se kod sve dece s astmom.  

Prilikom odabira sporta, porazgovarajte sa svojim pedijatrom u ordinaciji Prime medical kids,  koji sport  je najpogodniji za vaše dete, kao i o merama opreza, s obzirom da jača fizička aktivnost može delovati kao okidač. 
Vaše dete može sasvim normalno da obavlja sve obaveze i uživa u svim aktivnostima kao i druga deca uz pridržavanje preporuka dobijenih od naših lekara.